18

© GF październik 2017

  ARTYKUŁ  NAUKOWY

C

ytryniec chiński – Schisandra chi-
nensis (Turcz.) Baill. to pnącze 
należące do rodziny Schisandra-

ceae (Cytryńcowate). Surowcem leczni-
czym pozyskiwanym z tego gatunku 
są owoce – Fructus Schisandrae chinensis. 
Nazwa cytryńca w języku polskim na-
wiązuje do charakterystycznego cytryno-
wego zapachu owoców, jak również całej 
rośliny. Cytryniec chiński to gatunek ty-
powy dla południowo-wschodniej Azji. 
W tym rejonie świata owoce cytryńca 
od dawna są znanym surowcem leczni-
czym. Ich właściwości od dawna były 
wykorzystywane w tradycyjnej medycy-
nie chińskiej (TCM). Pierwszy opis tego 

gatunku można odnaleźć w najcenniej-
szym dziele starożytnej medycyny chiń-
skiej, autorstwa Li Shih-Chena – „Pên 
T’shao Kang Mu” z 1596 roku [1–3].

Charakterystyka botaniczna 

i występowanie

Cytryniec chiński (rycina) to dwu-

pienne pnącze osiągające od 5 do 15 m 
długości. Rozdzielnopłciowe kwiaty 
o średnicy 1,5-2 cm zwisają na długich 
szypułkach, skupione po 2-3 w kątach li-
ści. Kwiaty mają barwę białą lub kremo-
wą, w okresie przekwitania bladoróżową.  
U roślin rosnących w Europie kwiaty 
rozwijają się na przełomie maja i czerw-

ca. Owoce typu jagód, o średnicy około 
1 cm, koloru czerwonego, zwisają w gro-
nokształtnych owocostanach o długości 
około 10 cm. Owoce w Europie dojrze-
wają na przełomie września i październi-
ka. W każdym owocu zlokalizowane 
są 1-2 żółte, nerkowate nasiona.

Naturalne stanowiska występowania 

cytryńca znajdują się w północno-
-wschodnich Chinach, Korei i Japonii, 
jak również we wschodniej części Rosji 
– w Primorsku, na Wyspach Kurylskich, 
oraz w południowej części Sachalinu. 

To dwupienne pnącze występuje za-

zwyczaj na peryferiach lasów miesza-
nych, często przy potokach. Rośliny 

Cytryniec chiński 

– mało znany 

i niedoceniany w Polsce

Chinese magnolia vine – unpopular 

and underestimated in Poland

Dr Agnieszka Szopa, adiunkt

Prof. dr hab. Halina Ekiert, 

kierownik Katedry

Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej, 

Wydział Farmaceutyczny 
Uniwersytet Jagielloński, 

Collegium Medicum

Streszczenie:

Owoce cytryńca chińskiego (Schisandra chinensis) to surowiec od dawna znany w medycynie 

Dalekiego Wschodu. Wydaje się jednak, że jest on niedoceniany we współczesnej terapii. 

W publikacji zaprezentowano informacje dotyczące składu chemicznego, właściwości 

biologicznych i aplikacji kosmetycznych S. chinensis. Celem publikacji jest poszerzenie wiedzy 

na temat znaczenia farmakologicznego tej rośliny.

Słowa kluczowe: 

Schisandra chinensis, cytryniec chiński, lignany cytryńca, lignany dibenzocyklooktadienowe, 

tradycyjna medycyna chińska, fitoterapia, ziołolecznictwo.

Summary:

The fruits of Chinese magnolia vine (Schisandra chinensis) have been well known in Far Eastern 

medicine for a long time. However, Schisandra seems to be a plant still underestimated in 

contemporary therapy. The article presents information on the chemical composition, biological 

activity and cosmetic properties of S. chinensis. The intention of this review is to contribute 

to a better understanding of the pharmacological relevance of this plant. 

Key words:

Schisandra chinensis, Chinese magnolia vine, schisandra lignans, dibenzocyclooctadiene lignans, 

Traditional Chinese Medicine, phytotherapy, herbal medicine.

 Zatwierdzono do opublikowania: kwiecień 2017 roku