Pnącza ogrodowe

Poza powojnikami istnieje duża grupa krzewów pnących wartych spopularyzowania. Pnącza zajmują mało miejsca w ogrodzie, a dają duży efekt dzięki masie wytwarzanej zieleni rdestówka (Fallopia), kokornak (Aristolochia), dławisz (Celastrus), milin (Campsis), winorośl (Vitis), winobluszcz (Parthenocissus), winnik (Ampelopsis), aktinidia (Actinidia), pięknym kwiatom: glicynia (Wisteria), milin (Campsis), wiciokrzew (Lonicera), owocom ozdobnym: dławisz (Celastrus), psianka (Solanum), winnik (Ampelopsis) lub jadalnym: aktinidia (Actinidia), cytryniec (Schisandra), akebia (Akebia).

Większość pnączy wspina się

wijąc dookoła podpór, niektóre mogą się piąć po płaskich ścianach, bez dodatkowych podpór, przytrzymując się ścian korzeniami przybyszowymi np. bluszcz (Hedera), hortensja pnąca (Hydrangea anomala subsp. petiolaris), milin (Campsis), przywarka japońska (Schizophragma hydrangeoides) i trzmielina Fortune'a (Euonymus fortunei) lub specjalnymi przylgami np. winobluszcze (Parthenocissus).

Pnącza można wykorzystać do okrycia ścian budynków,

co poza walorami dekoracyjnymi ociepla budynki zimą a cieniuje i ochładza latem oraz sprzyja osuszeniu ścian, osłaniając je przed deszczem i pobierając nadmiar wody z okolic fundamentów. Najlepiej do tego celu nadają się winobluszcze, ale można tak prowadzić również bluszcz czy milin, a zapewniając podpory także wszystkie pozostałe pnącza.

Pnącza mogą szybko przykryć nieefektowne budynki,

różnego rodzaju szopy, magazyny i śmietniki, chowając je przed oczami naszych gości. Jeśli chcemy mieć efekt w ciągu jednego roku, najlepiej do tego celu nadają się: rdestówka Auberta (Fallopia aubertii), chmiel (Humulus), powojniki (Clematis) z Grupy Tangutica np. 'Bill MacKenzie' czy ‘Lambton Park’ lub powojnik 'Paul Farges' z Grupy Vitalba. Jeśli możemy poczekać 2-3 lata, dobry efekt możemy uzyskać stosując któreś z pozostałych pnączy.

Pnącza mogą pokrywać różnego rodzaju ogrodzenia

(np. siatki) i poza walorami dekoracyjnymi, zasłaniają nas przed oczyma ciekawskich oraz chronią przed wiatrem i kurzem. Nadają się do tego świetnie np. bluszcz pospolity (Hedera helix), wiciokrzew zaostrzony (Lonicera acuminata), powojniki (Clematis) z Grupy Atragene (zwłaszcza ‘Pamela Jackman’), Grupy Tangutica (zwłaszcza ‘Lambton Park’), Grupy Viticella (np. 'Etoile Violette' i 'Krakowiak'^PBR) oraz Grupy Vitalba (zwłaszcza 'Paul Farges'), winnik tojadowaty (Ampelopsis aconitifolia), winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia) i winobluszcz trójklapowy (Parthenocissus tricuspidata).

Większość pnączy ma nieduże wymagania,

ale ponieważ wytwarzają dużą masę zieleni, nie lubią gleb bardzo suchych i bardzo ubogich. Gatunki ciepłolubne np. aktinidie (Actinidia), glicynie (Wisteria) i miliny (Campsis) preferują stanowiska ciepłe, osłonięte i słoneczne. Na stanowiskach chłodniejszych, wilgotnych i półcienistych lepiej się czują np. bluszcz (Hedera), hortensja pnąca (Hydrangea anomala subsp. petiolaris), kokornak (Aristolochia), przywarka (Schizophragma), trzmielina Fortune’a (Euonymus fortunei), akebia (Akebia), chmiel (Humulus) i część wiciokrzewów (Lonicera).

Sadząc pnącza

kopiemy dół o wymiarach 50 x 50 x 50 cm, który wypełniamy żyzną glebą, a rośliny (zależnie od gatunku) sadzimy 0-10 cm głębiej niż rosły dotychczas, w odległości co najmniej 30-50 cm od murów i 50-100 cm od drzew. Prawidłowo dobrane i posadzone pnącza mogą rosnąć wiele lat, dekorując ogród przez cały rok i stanowiąc świetne schronienie dla ptaków.

The plants of the genus Ampelopsis are interesting climbers with attractive foliage and fruit. They used to be classified as Vitis but later on they were re-classified in its own genus Ampelopsis, in the grape family Vitaceae.

There are 20 species known, originating from Far East and both Americas, but only several of them are cultivated in Polish gardens.

Ampelopsis aconitifolia 'Seattle' - leaves - photo Sz. Marczynski

ph roslina 0310 ampelopsis aconitifolia krzew

Ampelopsis aconitifolia - on a fence - photo Sz. Marczynski

ph roslina 0310 ampelopsis aconitifolia seattle owoce

Ampelopsis aconitifolia 'Seattle' - fruits - photo Sz. Marczynski

Depending on the species, the plants can achieve from 2 to 8 m in height. They climb by means of tendrils twining round the support. They have attractive mostly lobed leaves and quite inconspicuous greenish bisexual flowers that open in July-August. The plants are primarily grown for its fruit that are far more decorative than the flowers. Round berries, 6-8 cm in diameter, are produced in bunches and vary in colour depending on a variety. They ripen in September-October.

Requirements.
Ampelopsis have no special requirements and can grow in any ordinary soil, but they grow best and produce best fruit colours in sunny, warm and sheltered spots. No special pruning is needed. When the plant becomes overgrown, you should prune it moderately in early spring (February - the beginning of March) or in summer.

Ampelopsis aconitifolia - Monkshood Vine. It grows up to 4-8 m high (2-3 m a year) with attractive single deeply palmate leaves that are green in summer and turn yellow later in the season. Also in autumn, decorative small ball-like berries appear. They are yellow, orange or brown with small darker spots. A hardy undemanding and disease resistant plant that grows well in ordinary soil. Ideal for use in public green spaces, small and large gardens, covering fences and noise barriers, and screening unsightly constructions and buildings.

ph roslina 0310 ampelopsis aconitifolia owoce

Ampelopsis aconitifolia - fruits - photo Sz. Marczynski

Ampelopsis aconitifolia 'Seattle'. A compact cultivar up to 2-3 m high, selected and introduced to the market by Szczepan Marczynski in 2003. Young shoots and leaf tendrils are red-purple and turn pink with age. Orange-brown berries on bright red stalks. The leaves turn yellow in autumn. A perfect plant for a small garden, growing over an arbour, a pergola or another garden support. It’s at its best in a sheltered position. Ampelopsis bodinieri – Pepper Vine. A climber growing up to 3-6 m high (0,5-1 m a year). Deep green leaves, glossy on the upper side and blue-green underneath, coarsely toothed, with 3-5 slightly noticeable lobes, resemble the leaves of Platanus. Red leaf petioles. Small round violet berries covered with small white spots. Easy to grow, particularly suitable for small gardens, for growing over arbours or fences.

Ampelopsis glandulosa 'Elegans' - Porcelain Berry Vine. A stunning compact cultivar (up to 2 m high) native to Japan. Very decorative deeply lobed white, pink and cream leaves. Attractive pink-red young shoots, leaf petioles and fruit stalks. In autumn, handsome berries are a welcome bonus. They change colour from white-blue through purple to violet-blue (turquoise). It thrives in sunny, warm and sheltered positions. It's particularly useful for a small garden, or as an element of a bigger garden composition that can be admired from close up. Its stems with fruits are used in flower arrangements. Comparatively frost hardy, for instance, it can winter in central Poland without any special protection from cold.