Pnącza ogrodowe - Clematis - Źródło Dobrych Pnączy

Pnącza ogrodowe

Poza powojnikami istnieje duża grupa krzewów pnących wartych spopularyzowania. Pnącza zajmują mało miejsca w ogrodzie, a dają duży efekt dzięki masie wytwarzanej zieleni rdestówka (Fallopia), kokornak (Aristolochia), dławisz (Celastrus), milin (Campsis), winorośl (Vitis), winobluszcz (Parthenocissus), winnik (Ampelopsis), aktinidia (Actinidia), pięknym kwiatom: glicynia (Wisteria), milin (Campsis), wiciokrzew (Lonicera), owocom ozdobnym: dławisz (Celastrus), psianka (Solanum), winnik (Ampelopsis) lub jadalnym: aktinidia (Actinidia), cytryniec (Schisandra), akebia (Akebia).
 

Większość pnączy wspina się

wijąc dookoła podpór, niektóre mogą się piąć po płaskich ścianach, bez dodatkowych podpór, przytrzymując się ścian korzeniami przybyszowymi np. bluszcz (Hedera), hortensja pnąca (Hydrangea anomala subsp. petiolaris), milin (Campsis), przywarka japońska (Schizophragma hydrangeoides) i trzmielina Fortune'a (Euonymus fortunei) lub specjalnymi przylgami np. winobluszcze (Parthenocissus).

Pnącza można wykorzystać do okrycia ścian budynków,

co poza walorami dekoracyjnymi ociepla budynki zimą a cieniuje i ochładza latem oraz sprzyja osuszeniu ścian, osłaniając je przed deszczem i pobierając nadmiar wody z okolic fundamentów. Najlepiej do tego celu nadają się winobluszcze, ale można tak prowadzić również bluszcz czy milin, a zapewniając podpory także wszystkie pozostałe pnącza.

Pnącza mogą szybko przykryć nieefektowne budynki,

różnego rodzaju szopy, magazyny i śmietniki, chowając je przed oczami naszych gości. Jeśli chcemy mieć efekt w ciągu jednego roku, najlepiej do tego celu nadają się: rdestówka Auberta (Fallopia aubertii), chmiel (Humulus), powojniki (Clematis) z Grupy Tangutica np. 'Bill MacKenzie' czy ‘Lambton Park’ lub powojnik 'Paul Farges' z Grupy Vitalba. Jeśli możemy poczekać 2-3 lata, dobry efekt możemy uzyskać stosując któreś z pozostałych pnączy.

Pnącza mogą pokrywać różnego rodzaju ogrodzenia

(np. siatki) i poza walorami dekoracyjnymi, zasłaniają nas przed oczyma ciekawskich oraz chronią przed wiatrem i kurzem. Nadają się do tego świetnie np. bluszcz pospolity (Hedera helix), wiciokrzew zaostrzony (Lonicera acuminata), powojniki (Clematis) z Grupy Atragene (zwłaszcza ‘Pamela Jackman’), Grupy Tangutica (zwłaszcza ‘Lambton Park’), Grupy Viticella (np. 'Etoile Violette' i 'Krakowiak'PBR) oraz Grupy Vitalba (zwłaszcza 'Paul Farges'), winnik tojadowaty (Ampelopsis aconitifolia), winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia) i winobluszcz trójklapowy (Parthenocissus tricuspidata).

Większość pnączy ma nieduże wymagania,

ale ponieważ wytwarzają dużą masę zieleni, nie lubią gleb bardzo suchych i bardzo ubogich. Gatunki ciepłolubne np. aktinidie (Actinidia), glicynie (Wisteria) i miliny (Campsis) preferują stanowiska ciepłe, osłonięte i słoneczne. Na stanowiskach chłodniejszych, wilgotnych i półcienistych lepiej się czują np. bluszcz (Hedera), hortensja pnąca (Hydrangea anomala subsp. petiolaris), kokornak (Aristolochia), przywarka (Schizophragma), trzmielina Fortune’a (Euonymus fortunei), akebia (Akebia), chmiel (Humulus) i część wiciokrzewów (Lonicera).

Sadząc pnącza

kopiemy dół o wymiarach 50 x 50 x 50 cm, który wypełniamy żyzną glebą, a rośliny (zależnie od gatunku) sadzimy 0-10 cm głębiej niż rosły dotychczas, w odległości co najmniej 30-50 cm od murów i 50-100 cm od drzew. Prawidłowo dobrane i posadzone pnącza mogą rosnąć wiele lat, dekorując ogród przez cały rok i stanowiąc świetne schronienie dla ptaków.

Dioscorea batatus - chinese yam

Dioscorea batatus is called chinese yam, cinnamon vine, wild yam or chinese potato. It is native to the mountainous regions of Japan and China, where it was discovered by Decne in 1854. 

 

 

It has spread out throughout the world as cultivated plant. It's a robust twining perennial and its shoots die down to the ground every winter. It attains the height of 6 m in its native habitat and about 3,5 m in Poland. Its shoots twine clockwise round the supports (unlike to Dioscorea sativa, sweet potato widely cultivated in tropical countries). Flowers are small, white-green-yellow with a pleasant cinnamon scent and appear in June - August. Attractive leaves are dark green, lustrous, cordate, 7 to 9-veined and slightly lobed. The cultivar 'Variegata' has green leaves mottled with white and, when young, the shoots, leaf petioles and leaf veining are crimson. Lower parts of the stems are often bare, both in the species and in its cultivar. In late summer and autumn small brown aerial bulbils, the size of a pea or a hazelnut, appear in leaf axils. They can be used either for propagation or eaten - they are tasty and have a nutty flavour.

 





Dioscorea batatus
- bulbils in a pot - photo Sz. Marczynski




 
 

ph art0504 batatas liscie


Dioscorea batatus - leaves - photo Sz. Marczynski

 

 

Requirements
Chinese yam requires a sunny site with fertile, moist, well drained humus soil. It tolerates frosts up to -20oC and if you sprinkle the soil round the plant with bark or wooden chips, it will sustain even much harsher winters.


Application
It can grow up various kinds of supports, such as poles or trellises; you can plant it on the southern site of a grove and let it scramble up the bushes or trees (if the plants of the grove are not too valuable). If you decide to grow it in a garden for consumption, you can plant it densely (even with only 25 cm interval), since the bulbs are formed vertically deep under the plant. In order to extract the tubers you need to dig deep holes, so you shouldn't plant Chinese yam next to valuable plants, so as not to risk damaging their roots.

Underground large bulbs, known as sweet potatoes, can reach even 50 cm in length (in very favourable conditions they can grow as long as 1 m) and weigh up to 1 kg (max 2 kg). Pleasantly fragrant and nutty flavoured - they are a lot tastier than potatoes. They can be eaten, raw, cooked, baked or fried.When you bake or boil them, it's best to leave the peel (in the same way as when you make jacket potatoes) and only prick them with a fork. You can add them to various dishes, including soups and salads.

ph art0504 batatas owoce
Dioscorea batatus - fruits - photo Sz. Marczynski

ph art0504 batatas owoce1
Dioscorea batatus - aerial bulbils - photo Sz. Marczynski

Chinese yam tubers contain 20% starch, 75% water, 0,1% B1 vitamin and 15 mg% vitamin C, tonifying and energizing substances and alkaloids that stimulate the healing of wounds. They are also used in Japanese and Chinese medicine for stimulating appetite, treating stomach disorders, as a tranquilizer, in arthritis, lungs diseases, asthma, dry cough, kidney, spleen and bladder troubles. They can be also applied externally for treating burns and ulcerations. Leaf juice is used for poultices in case of venomous snake stings.

ph roslina dioscorea batatus bulwa wykopana
Dioscorea batatus - a bulbil - photo Sz. Marczynski




Tubers should be dug out at the end of the second year of cultivation
, when the plant has already spread and the bulbs are big enough. They can be kept in a cool place (but sheltered from frost) even for several months. During this time they should be protected from drying.

Dioscorea batatus can be propagated from seed (you need to have both female and male specimens), aerial bulbils (gathered in autumn after ripening, but before they fall) or from the upper parts cut from the ground tubers (with dormant buds). In spring they can be planted into pots indoors and, once the danger of ground frosts is over, directly into the ground. The simplest way, however, is to buy a plant in a container from a garden centre or a nursery.






 

ph roslina dioscorea batatus variegata lliscie
Dioscorea batatus
'Variegata'
- leaves - photo Sz. Marczynski
ph roslina dioscorea batatus liscie kwiaty bulwy
Dioscorea batatus
- leaves, flowers and aerial bulbils - photo Sz. Marczynski