Pnącza ogrodowe

Poza powojnikami istnieje duża grupa krzewów pnących wartych spopularyzowania. Pnącza zajmują mało miejsca w ogrodzie, a dają duży efekt dzięki masie wytwarzanej zieleni rdestówka (Fallopia), kokornak (Aristolochia), dławisz (Celastrus), milin (Campsis), winorośl (Vitis), winobluszcz (Parthenocissus), winnik (Ampelopsis), aktinidia (Actinidia), pięknym kwiatom: glicynia (Wisteria), milin (Campsis), wiciokrzew (Lonicera), owocom ozdobnym: dławisz (Celastrus), psianka (Solanum), winnik (Ampelopsis) lub jadalnym: aktinidia (Actinidia), cytryniec (Schisandra), akebia (Akebia).

Większość pnączy wspina się

wijąc dookoła podpór, niektóre mogą się piąć po płaskich ścianach, bez dodatkowych podpór, przytrzymując się ścian korzeniami przybyszowymi np. bluszcz (Hedera), hortensja pnąca (Hydrangea anomala subsp. petiolaris), milin (Campsis), przywarka japońska (Schizophragma hydrangeoides) i trzmielina Fortune'a (Euonymus fortunei) lub specjalnymi przylgami np. winobluszcze (Parthenocissus).

Pnącza można wykorzystać do okrycia ścian budynków,

co poza walorami dekoracyjnymi ociepla budynki zimą a cieniuje i ochładza latem oraz sprzyja osuszeniu ścian, osłaniając je przed deszczem i pobierając nadmiar wody z okolic fundamentów. Najlepiej do tego celu nadają się winobluszcze, ale można tak prowadzić również bluszcz czy milin, a zapewniając podpory także wszystkie pozostałe pnącza.

Pnącza mogą szybko przykryć nieefektowne budynki,

różnego rodzaju szopy, magazyny i śmietniki, chowając je przed oczami naszych gości. Jeśli chcemy mieć efekt w ciągu jednego roku, najlepiej do tego celu nadają się: rdestówka Auberta (Fallopia aubertii), chmiel (Humulus), powojniki (Clematis) z Grupy Tangutica np. 'Bill MacKenzie' czy ‘Lambton Park’ lub powojnik 'Paul Farges' z Grupy Vitalba. Jeśli możemy poczekać 2-3 lata, dobry efekt możemy uzyskać stosując któreś z pozostałych pnączy.

Pnącza mogą pokrywać różnego rodzaju ogrodzenia

(np. siatki) i poza walorami dekoracyjnymi, zasłaniają nas przed oczyma ciekawskich oraz chronią przed wiatrem i kurzem. Nadają się do tego świetnie np. bluszcz pospolity (Hedera helix), wiciokrzew zaostrzony (Lonicera acuminata), powojniki (Clematis) z Grupy Atragene (zwłaszcza ‘Pamela Jackman’), Grupy Tangutica (zwłaszcza ‘Lambton Park’), Grupy Viticella (np. 'Etoile Violette' i 'Krakowiak'^PBR) oraz Grupy Vitalba (zwłaszcza 'Paul Farges'), winnik tojadowaty (Ampelopsis aconitifolia), winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia) i winobluszcz trójklapowy (Parthenocissus tricuspidata).

Większość pnączy ma nieduże wymagania,

ale ponieważ wytwarzają dużą masę zieleni, nie lubią gleb bardzo suchych i bardzo ubogich. Gatunki ciepłolubne np. aktinidie (Actinidia), glicynie (Wisteria) i miliny (Campsis) preferują stanowiska ciepłe, osłonięte i słoneczne. Na stanowiskach chłodniejszych, wilgotnych i półcienistych lepiej się czują np. bluszcz (Hedera), hortensja pnąca (Hydrangea anomala subsp. petiolaris), kokornak (Aristolochia), przywarka (Schizophragma), trzmielina Fortune’a (Euonymus fortunei), akebia (Akebia), chmiel (Humulus) i część wiciokrzewów (Lonicera).

Sadząc pnącza

kopiemy dół o wymiarach 50 x 50 x 50 cm, który wypełniamy żyzną glebą, a rośliny (zależnie od gatunku) sadzimy 0-10 cm głębiej niż rosły dotychczas, w odległości co najmniej 30-50 cm od murów i 50-100 cm od drzew. Prawidłowo dobrane i posadzone pnącza mogą rosnąć wiele lat, dekorując ogród przez cały rok i stanowiąc świetne schronienie dla ptaków.

Moonseed is a little known but very valuable and undemanding hardy climber with slender twining semi-woody stems. The name comes from the shape of the seed, which resembles a crescent moon.

Menispermum davuricum - fruits and leaves in autumn - photo Sz. Marczynski

The plants of the genus attain the height of 3 - 5 m. Tiling leaves are their main attraction. They are bisexual and in June-July bear inconspicuous, green yellow flowers, gathered in terminal clusters. Female plants, if grown in the vicinity of the male plants, set interesting, violet-black, small, round fruits, gathered in loose clusters. The berries are poisonous.

There are known two species of the genus: Common Moonsed (Menispermum canadense) and Asian moonseed (Menispermum davuricum).

Asian moonseed (Menispermum davuricum) is more valuable and attractive. It has striking, large (10 - 20 cm in diameter), tiling leaves that are heart-shaped, rounded at the tip and have 3 - 5 barely discernible lobes, which can sometimes give the impression that the leaves have a form of a pentagon. The upper side is dark green and glossy with clearly visible veining, the underside blue-green. The leaves turn bright yellow in autumn. Asian Moonseed is native to eastern Siberia, Japan and China, where it typically occurs in muddy soil along stream banks and in thickets.

Common Moonseed (Menispermum canadense) is native to north-eastern part of America. The leaves are oval to heart-shaped, with 3 - 7 angular lobes that are pointed at the tips. They are deep green on the upper side, with a lighter hue on the underside, and turn yellow in autumn.

Culture.
No special pruning is required, but as it's difficult to cut dead stems from the tangle of the shoots, it's advisable to cut back the whole plant at the ground level every 2 - 3 years or after a particularly harsh winter.

Requirements.
Moonseeds are generally healthy and only sporadically attacked by diseases or pests. They have no special requirements and will grow well even in not very rich and moderately moist soil, but prefer sunny sites. They are generally frost-hardy (zones 5B-9), but in very severe winters the stems may freeze back to the ground. This doesn't pose a problem, however, as the plant will shoot vigorously the following spring.

Application.
Moonseeds can climb up a fence, various types of meshes or trellises, creating an excellent screen or a monochrome background for other plants with brightly coloured flowers. They are suitable for covering noise barriers, arbours, pergolas, gates and will do an excellent job covering unsightly constructions or buildings. They look charming overgrowing small trees. Since they propagate by root stolons, they shouldn't be planted in close proximity to perennial beds or other small plants.