Pnącza ogrodowe - Clematis - Źródło Dobrych Pnączy

Pnącza ogrodowe

Poza powojnikami istnieje duża grupa krzewów pnących wartych spopularyzowania. Pnącza zajmują mało miejsca w ogrodzie, a dają duży efekt dzięki masie wytwarzanej zieleni rdestówka (Fallopia), kokornak (Aristolochia), dławisz (Celastrus), milin (Campsis), winorośl (Vitis), winobluszcz (Parthenocissus), winnik (Ampelopsis), aktinidia (Actinidia), pięknym kwiatom: glicynia (Wisteria), milin (Campsis), wiciokrzew (Lonicera), owocom ozdobnym: dławisz (Celastrus), psianka (Solanum), winnik (Ampelopsis) lub jadalnym: aktinidia (Actinidia), cytryniec (Schisandra), akebia (Akebia).
 

Większość pnączy wspina się

wijąc dookoła podpór, niektóre mogą się piąć po płaskich ścianach, bez dodatkowych podpór, przytrzymując się ścian korzeniami przybyszowymi np. bluszcz (Hedera), hortensja pnąca (Hydrangea anomala subsp. petiolaris), milin (Campsis), przywarka japońska (Schizophragma hydrangeoides) i trzmielina Fortune'a (Euonymus fortunei) lub specjalnymi przylgami np. winobluszcze (Parthenocissus).

Pnącza można wykorzystać do okrycia ścian budynków,

co poza walorami dekoracyjnymi ociepla budynki zimą a cieniuje i ochładza latem oraz sprzyja osuszeniu ścian, osłaniając je przed deszczem i pobierając nadmiar wody z okolic fundamentów. Najlepiej do tego celu nadają się winobluszcze, ale można tak prowadzić również bluszcz czy milin, a zapewniając podpory także wszystkie pozostałe pnącza.

Pnącza mogą szybko przykryć nieefektowne budynki,

różnego rodzaju szopy, magazyny i śmietniki, chowając je przed oczami naszych gości. Jeśli chcemy mieć efekt w ciągu jednego roku, najlepiej do tego celu nadają się: rdestówka Auberta (Fallopia aubertii), chmiel (Humulus), powojniki (Clematis) z Grupy Tangutica np. 'Bill MacKenzie' czy ‘Lambton Park’ lub powojnik 'Paul Farges' z Grupy Vitalba. Jeśli możemy poczekać 2-3 lata, dobry efekt możemy uzyskać stosując któreś z pozostałych pnączy.

Pnącza mogą pokrywać różnego rodzaju ogrodzenia

(np. siatki) i poza walorami dekoracyjnymi, zasłaniają nas przed oczyma ciekawskich oraz chronią przed wiatrem i kurzem. Nadają się do tego świetnie np. bluszcz pospolity (Hedera helix), wiciokrzew zaostrzony (Lonicera acuminata), powojniki (Clematis) z Grupy Atragene (zwłaszcza ‘Pamela Jackman’), Grupy Tangutica (zwłaszcza ‘Lambton Park’), Grupy Viticella (np. 'Etoile Violette' i 'Krakowiak'PBR) oraz Grupy Vitalba (zwłaszcza 'Paul Farges'), winnik tojadowaty (Ampelopsis aconitifolia), winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia) i winobluszcz trójklapowy (Parthenocissus tricuspidata).

Większość pnączy ma nieduże wymagania,

ale ponieważ wytwarzają dużą masę zieleni, nie lubią gleb bardzo suchych i bardzo ubogich. Gatunki ciepłolubne np. aktinidie (Actinidia), glicynie (Wisteria) i miliny (Campsis) preferują stanowiska ciepłe, osłonięte i słoneczne. Na stanowiskach chłodniejszych, wilgotnych i półcienistych lepiej się czują np. bluszcz (Hedera), hortensja pnąca (Hydrangea anomala subsp. petiolaris), kokornak (Aristolochia), przywarka (Schizophragma), trzmielina Fortune’a (Euonymus fortunei), akebia (Akebia), chmiel (Humulus) i część wiciokrzewów (Lonicera).

Sadząc pnącza

kopiemy dół o wymiarach 50 x 50 x 50 cm, który wypełniamy żyzną glebą, a rośliny (zależnie od gatunku) sadzimy 0-10 cm głębiej niż rosły dotychczas, w odległości co najmniej 30-50 cm od murów i 50-100 cm od drzew. Prawidłowo dobrane i posadzone pnącza mogą rosnąć wiele lat, dekorując ogród przez cały rok i stanowiąc świetne schronienie dla ptaków.

Ampelopsis - winnik

Winniki są interesującymi pnączami o atrakcyjnych liściach i owocach. Niegdyś zaliczano je do rodzaju Vitis, obecnie zaś tworzą osobny rodzaj Ampelopsis. Znanych jest 20 gatunków pochodzących z Dalekiego Wschodu i obu Ameryk, z czego kilka można uprawiać w Polsce.

Winniki w zależności od gatunku osiągają od 2 do 8 m wysokości. Wspinają się przy pomocy wąsów czepnych owijających się wokół podpór. Mają ładne, najczęściej klapowane liście oraz niepozorne zielonkawe obupłciowe kwiaty, które rozwijają się w lipcu–sierpniu. Znacznie bardziej dekoracyjne są zebrane w grona owoce – kuliste jagody o średnicy 6–8 mm, różnej barwy w zależności od gatunku. Dojrzewają we wrześniu–październiku.

Wymagania

Winniki nie mają specjalnych wymagań i mogą być uprawiane w każdej przeciętnej glebie. Najlepiej rosną i owocują w jasnych, ciepłych i osłoniętych miejscach. Nie wymagają przycinania. Gdy rozrosną się nadmiernie, należy przycinać je umiarkowanie wczesną wiosną (luty–początek marca) lub latem.

Polecane gatunki i odmiany

Clematis AmpelopsisAmpelopsis aconitifolia (winnik tojadowaty) - pnącze pochodzące z Chin, dorastające do 4–8 m, o ładnych liściach – pojedynczych, głęboko palczasto i fantazyjnie powcinanych. Latem liście są zielone, a jesienią barwią się na żółto. Jesienią ozdobnie wyglądają również owoce. Są drobne, kuliste, żółte, pomarańczowe lub brunatne, z małymi ciemniejszymi punktami.

Winnik tojadowaty jest mało wymagającą, mrozoodporną, odporną na choroby i szkodniki, bujnie rosnącym pnączem. Podobnie jak winobluszcz pięciolistkowy świetnie nadaje się do obsadzania ogrodzeń. Ładnie wygląda też przy altanach, pergolach i różnych podporach ogrodowych. Jego mocno powcinane liście są odporne na silne podmuchy wiatru, dlatego może być sadzony na odsłoniętych stanowiskach, np. w ogrodach na dachach czy na podziemnych garażach. Doskonale nadaje się do stosowania w zieleni publicznej.

Clematis Ampelopsis

 'Seattle'odmiana o słabszym niż gatunek wzroście (dorasta do 4 m). Młode przyrosty i ogonki liściowe początkowo purpurowe, a następnie różowe. Jesienią liście przebarwiają się na intensywnie żółty kolor. Owoce są czerwonobrązowe. Odmiana szczególnie przydatna do sadzenia przy altanach, pergolach i różnych podporach ogrodowych. Świetna do jesiennych zestawień barwnych.

Clematis Ampelopsis

Ampelopsis glandulosa (winnik zmienny) - interesujące pnącze pochodzące z Japonii. Ma dekoracyjne liście i owoce, które wyjątkowo fantazyjnie zmieniają barwę – od białoniebieskiej, przez purpurową, do turkusowoniebieskiej. Lubi miejsca jasne, ciepłe i osłonięte. Winnik zmienny w ostre zimy może przemarzać, ale nawet w centralnej Polsce zimuje bez dodatkowego zabezpieczania na zimę.

‘Elegans’ - odmiana o liściach bardzo dekoracyjnych ostro klapowanych, trójbarwnych – biało-różowo-zielonych. Ładnie wyglądają również różowoczerwone młode pędy, ogonki liściowe i szypułki. Jesienią ozdobne są zmieniające barwę owoce: od białoniebieskich, przez purpurowe do fioletowoniebieskich (turkusowych). W USA odmiana ta ma nazwę Porcelain Vine (porcelanowe pnącze). Dorasta do 2–3 m. Szczególnie przydatna jest do sadzenia w małych ogrodach i na tarasach. Z bliska można łatwiej zauważyć jej wielobarwne liście i piękne owoce.

Clematis Ampelopsis