Pnącza ogrodowe - Clematis - Źródło Dobrych Pnączy

Pnącza ogrodowe

Poza powojnikami istnieje duża grupa krzewów pnących wartych spopularyzowania. Pnącza zajmują mało miejsca w ogrodzie, a dają duży efekt dzięki masie wytwarzanej zieleni rdestówka (Fallopia), kokornak (Aristolochia), dławisz (Celastrus), milin (Campsis), winorośl (Vitis), winobluszcz (Parthenocissus), winnik (Ampelopsis), aktinidia (Actinidia), pięknym kwiatom: glicynia (Wisteria), milin (Campsis), wiciokrzew (Lonicera), owocom ozdobnym: dławisz (Celastrus), psianka (Solanum), winnik (Ampelopsis) lub jadalnym: aktinidia (Actinidia), cytryniec (Schisandra), akebia (Akebia).
 

Większość pnączy wspina się

wijąc dookoła podpór, niektóre mogą się piąć po płaskich ścianach, bez dodatkowych podpór, przytrzymując się ścian korzeniami przybyszowymi np. bluszcz (Hedera), hortensja pnąca (Hydrangea anomala subsp. petiolaris), milin (Campsis), przywarka japońska (Schizophragma hydrangeoides) i trzmielina Fortune'a (Euonymus fortunei) lub specjalnymi przylgami np. winobluszcze (Parthenocissus).

Pnącza można wykorzystać do okrycia ścian budynków,

co poza walorami dekoracyjnymi ociepla budynki zimą a cieniuje i ochładza latem oraz sprzyja osuszeniu ścian, osłaniając je przed deszczem i pobierając nadmiar wody z okolic fundamentów. Najlepiej do tego celu nadają się winobluszcze, ale można tak prowadzić również bluszcz czy milin, a zapewniając podpory także wszystkie pozostałe pnącza.

Pnącza mogą szybko przykryć nieefektowne budynki,

różnego rodzaju szopy, magazyny i śmietniki, chowając je przed oczami naszych gości. Jeśli chcemy mieć efekt w ciągu jednego roku, najlepiej do tego celu nadają się: rdestówka Auberta (Fallopia aubertii), chmiel (Humulus), powojniki (Clematis) z Grupy Tangutica np. 'Bill MacKenzie' czy ‘Lambton Park’ lub powojnik 'Paul Farges' z Grupy Vitalba. Jeśli możemy poczekać 2-3 lata, dobry efekt możemy uzyskać stosując któreś z pozostałych pnączy.

Pnącza mogą pokrywać różnego rodzaju ogrodzenia

(np. siatki) i poza walorami dekoracyjnymi, zasłaniają nas przed oczyma ciekawskich oraz chronią przed wiatrem i kurzem. Nadają się do tego świetnie np. bluszcz pospolity (Hedera helix), wiciokrzew zaostrzony (Lonicera acuminata), powojniki (Clematis) z Grupy Atragene (zwłaszcza ‘Pamela Jackman’), Grupy Tangutica (zwłaszcza ‘Lambton Park’), Grupy Viticella (np. 'Etoile Violette' i 'Krakowiak'PBR) oraz Grupy Vitalba (zwłaszcza 'Paul Farges'), winnik tojadowaty (Ampelopsis aconitifolia), winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia) i winobluszcz trójklapowy (Parthenocissus tricuspidata).

Większość pnączy ma nieduże wymagania,

ale ponieważ wytwarzają dużą masę zieleni, nie lubią gleb bardzo suchych i bardzo ubogich. Gatunki ciepłolubne np. aktinidie (Actinidia), glicynie (Wisteria) i miliny (Campsis) preferują stanowiska ciepłe, osłonięte i słoneczne. Na stanowiskach chłodniejszych, wilgotnych i półcienistych lepiej się czują np. bluszcz (Hedera), hortensja pnąca (Hydrangea anomala subsp. petiolaris), kokornak (Aristolochia), przywarka (Schizophragma), trzmielina Fortune’a (Euonymus fortunei), akebia (Akebia), chmiel (Humulus) i część wiciokrzewów (Lonicera).

Sadząc pnącza

kopiemy dół o wymiarach 50 x 50 x 50 cm, który wypełniamy żyzną glebą, a rośliny (zależnie od gatunku) sadzimy 0-10 cm głębiej niż rosły dotychczas, w odległości co najmniej 30-50 cm od murów i 50-100 cm od drzew. Prawidłowo dobrane i posadzone pnącza mogą rosnąć wiele lat, dekorując ogród przez cały rok i stanowiąc świetne schronienie dla ptaków.

Mrozoodporność

Przy opisach poszczególnych odmianach umieszczone są informacje, w jakich strefach mrozoodporności mogą być uprawiane. Im wyższy numer strefy, tym mniejsza mrozoodporność, a tym samym większa wrażliwość na mróz danej rośliny.

 


 

Strefy mrozoodporności podawane są zgodnie z klasyfikacją USDA (Ministerstwo Rolnictwa Stanów Zjednoczonych), powszechnie stosowaną w USA i coraz popularniejszą w Europie. Klasyfikacja ta uwzględnia przeciętne minimalne temperatury w poszczególnych regionach.

Mapy stref odporności roślin na mróz zostały opracowane na potrzeby "Katalogu Roślin drzewa, krzewy, byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich" na podstawie pracy W. Heinze i D. Schreibera "Eine neue Kartierung der Winterhärtezonen für Gehölze in Europa". Podajemy je za zgodą Agencji Promocji Zieleni.

W praktyce numer strefy zamieszczony przy każdej roślinie informuje o stopniu jej przystosowania do niskich temperatur, tzn. im większy numer, tym mniejsza mrozoodporność i tym samym większa wrażliwość na mróz. Wybierając rośliny do strefy 7 najlepiej decydować się na te przypisane do tej samej, bądź niższej strefy. 

Watro pamiętać, że zimotrwałość roślin zależy od wielu czynników, dlatego podział na strefy mrozoodporności roślin należy traktować jako informację orientacyjną. W obrębie każdej strefy może znajdować się wiele rejonów z mikroklimatem łagodniejszym lub ostrzejszym od przeciętnego w danej strefie. Również w obrębie ogrodu, rośliny rosnące w osłoniętym miejscu przy budynku zniosą niższe temperatury od roślin, np. na wschodniej wystawie narażonych na silne wychładzające wiatry i poranne słońce.

Warto pamiętać, że zimotrwałość roślin zależy od wielu czynników, dlatego podział na strefy mrozoodporności należy traktować jako informację orientacyjną. W obrębie każdej strefy może znajdować się wiele rejonów z mikroklimatem łagodniejszym lub ostrzejszym od średniego w danej strefie. Również w obrębie ogrodu rośliny rosnące w osłoniętym miejscu przy budynku lepiej zniosą niższe temperatury niż rośliny narażone na silne wychładzające wiatry od wschodu oraz poranne słońce.


Rośliny są najbardziej mrozoodporne na początku zimy (grudzień, początek stycznia). Im bliżej wiosny, tym ich mrozoodporność spada (rozhartowują się). Nawet bardzo odporne na mrozy gatunki - po rozpoczęciu wegetacji i rozwinięciu liści mogą być uszkadzane nawet przez niewielkie przymrozki (dotyczy to np. aktinidii). Największe zagrożenie uszkodzeniami mrozowymi występuje w lutym i marcu w miejscach mocno nasłonecznionych. Silnie nagrzane w ciągu dnia rośliny ulegają uszkodzeniu podczas mroźnej nocy. Szczególnie narażone są rośliny zimozielone. Okrycie ich przewiewną cieniówką lub gałązkami roślin iglastych może je uchronić przed zniszczeniem.
 

Rośliny młode są wrażliwsze na mróz niż starsze,  głęboko ukorzenione,dlatego przez pierwsze 2-4 lata po posadzeniu wymagają osłaniania s. Można do tego celu wykorzystać chochoły ze słomy.


Znaczne różnice w mrozoodporności występują również między poszczególnymi częściami roślin. Korzenie mają niższy o kilkanaście stopni próg odporności na mróz niż zdrewniałe pędy. W rejonach występowania dużych mrozów bez grubej warstwy śniegu, dobrze jest samemu stworzyć warstwę izolacyjną, ściółkując korą glebę dookoła rośliny. Warto również obsypać ziemią podstawą pędu do wysokości 10-15 cm, co umożliwi przetrwanie pąków i regenerację rośliny, nawet gdy zmarznie cała część nadziemna. Zabezpieczenie korzeni przed przemarznięciem jest szczególnie istotne w przypadku roślin uprawianych w pojemnikach na balkonach lub tarasach.
 

Obejrzyj film: Pnącza - zabezpieczanie roślin w ogrodzie