Pnącza ogrodowe - Clematis - Źródło Dobrych Pnączy

Pnącza ogrodowe

Poza powojnikami istnieje duża grupa krzewów pnących wartych spopularyzowania. Pnącza zajmują mało miejsca w ogrodzie, a dają duży efekt dzięki masie wytwarzanej zieleni rdestówka (Fallopia), kokornak (Aristolochia), dławisz (Celastrus), milin (Campsis), winorośl (Vitis), winobluszcz (Parthenocissus), winnik (Ampelopsis), aktinidia (Actinidia), pięknym kwiatom: glicynia (Wisteria), milin (Campsis), wiciokrzew (Lonicera), owocom ozdobnym: dławisz (Celastrus), psianka (Solanum), winnik (Ampelopsis) lub jadalnym: aktinidia (Actinidia), cytryniec (Schisandra), akebia (Akebia).
 

Większość pnączy wspina się

wijąc dookoła podpór, niektóre mogą się piąć po płaskich ścianach, bez dodatkowych podpór, przytrzymując się ścian korzeniami przybyszowymi np. bluszcz (Hedera), hortensja pnąca (Hydrangea anomala subsp. petiolaris), milin (Campsis), przywarka japońska (Schizophragma hydrangeoides) i trzmielina Fortune'a (Euonymus fortunei) lub specjalnymi przylgami np. winobluszcze (Parthenocissus).

Pnącza można wykorzystać do okrycia ścian budynków,

co poza walorami dekoracyjnymi ociepla budynki zimą a cieniuje i ochładza latem oraz sprzyja osuszeniu ścian, osłaniając je przed deszczem i pobierając nadmiar wody z okolic fundamentów. Najlepiej do tego celu nadają się winobluszcze, ale można tak prowadzić również bluszcz czy milin, a zapewniając podpory także wszystkie pozostałe pnącza.

Pnącza mogą szybko przykryć nieefektowne budynki,

różnego rodzaju szopy, magazyny i śmietniki, chowając je przed oczami naszych gości. Jeśli chcemy mieć efekt w ciągu jednego roku, najlepiej do tego celu nadają się: rdestówka Auberta (Fallopia aubertii), chmiel (Humulus), powojniki (Clematis) z Grupy Tangutica np. 'Bill MacKenzie' czy ‘Lambton Park’ lub powojnik 'Paul Farges' z Grupy Vitalba. Jeśli możemy poczekać 2-3 lata, dobry efekt możemy uzyskać stosując któreś z pozostałych pnączy.

Pnącza mogą pokrywać różnego rodzaju ogrodzenia

(np. siatki) i poza walorami dekoracyjnymi, zasłaniają nas przed oczyma ciekawskich oraz chronią przed wiatrem i kurzem. Nadają się do tego świetnie np. bluszcz pospolity (Hedera helix), wiciokrzew zaostrzony (Lonicera acuminata), powojniki (Clematis) z Grupy Atragene (zwłaszcza ‘Pamela Jackman’), Grupy Tangutica (zwłaszcza ‘Lambton Park’), Grupy Viticella (np. 'Etoile Violette' i 'Krakowiak'PBR) oraz Grupy Vitalba (zwłaszcza 'Paul Farges'), winnik tojadowaty (Ampelopsis aconitifolia), winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia) i winobluszcz trójklapowy (Parthenocissus tricuspidata).

Większość pnączy ma nieduże wymagania,

ale ponieważ wytwarzają dużą masę zieleni, nie lubią gleb bardzo suchych i bardzo ubogich. Gatunki ciepłolubne np. aktinidie (Actinidia), glicynie (Wisteria) i miliny (Campsis) preferują stanowiska ciepłe, osłonięte i słoneczne. Na stanowiskach chłodniejszych, wilgotnych i półcienistych lepiej się czują np. bluszcz (Hedera), hortensja pnąca (Hydrangea anomala subsp. petiolaris), kokornak (Aristolochia), przywarka (Schizophragma), trzmielina Fortune’a (Euonymus fortunei), akebia (Akebia), chmiel (Humulus) i część wiciokrzewów (Lonicera).

Sadząc pnącza

kopiemy dół o wymiarach 50 x 50 x 50 cm, który wypełniamy żyzną glebą, a rośliny (zależnie od gatunku) sadzimy 0-10 cm głębiej niż rosły dotychczas, w odległości co najmniej 30-50 cm od murów i 50-100 cm od drzew. Prawidłowo dobrane i posadzone pnącza mogą rosnąć wiele lat, dekorując ogród przez cały rok i stanowiąc świetne schronienie dla ptaków.

Hedera colchica - Bluszcz kolchidzki – zimozielone pnącze o wszechstronnym zastosowaniu

Bluszcz kolchidzki (Hedera colchica) to jedno z najbardziej wszechstronnych pnączy ozdobnych, które zyskuje coraz większą popularność w ogrodach. Charakteryzuje się dużymi, zimozielonymi liśćmi oraz zdolnością do gęstego pokrywania powierzchni. Dzięki swoim unikalnym właściwościom estetycznym i użytkowym, bluszcz kolchidzki doskonale sprawdza się zarówno w ogrodach przydomowych, jak i w zieleni miejskiej w cieplejszych rejonach Polski.

Poniżej przedstawiamy szczegółowy opis tej rośliny, jej wymagania uprawowe oraz możliwości zastosowania.

Charakterystyka bluszczu kolchidzkiego

Bluszcz kolchidzki pochodzi z regionu Kaukazu i Azji Mniejszej, gdzie naturalnie porasta lasy i zbocza górskie. Jest to gatunek z rodziny araliowatych (Araliaceae), blisko spokrewniony z bardziej znanym bluszczem pospolitym (Hedera helix). Roślina ta wyróżnia się następującymi cechami:

  • Liście – duże, skórzaste, ciemnozielone, często z wyraźnym połyskiem. Niektóre odmiany posiadają liście o pstrym ubarwieniu.
  • Pędy – silnie rosnące, zdolne do wspinania się po podporach lub tworzenia gęstych kobierców na powierzchni ziemi.
  • Kwiaty – drobne, żółtawo-zielone, pojawiające się jesienią. Mają znaczenie głównie dla pszczół i innych zapylaczy.
  • Owoce – czarne, kuliste jagody, trujące dla ludzi, ale stanowiące pożywienie dla ptaków.

Czym różni się bluszcz kolchidzki od innych bluszczy?

Hedera colchica – Bluszcz kolchidzki
Hedera helix – Bluszcz pospolity

W porównaniu do bluszczu pospolitego (Hedera helix), bluszcz kolchidzki ma znacznie większe, grubsze liście, co sprawia, że wygląda bardziej dekoracyjnie. Jest również mniej mrozoodporny, przez co wymaga staranniejszego wyboru stanowiska. W przeciwieństwie do bluszczu kanaryjskiego (Hedera canariensis), który nie jest odporny na mrozy, bluszcz kolchidzki może przetrwać zimy w Polsce, choć czasem może wymagać okrycia.

 

Polecane odmiany bluszczu kolchidzkiego

Hedera colchica 'Dentata Variegata'
Hedera colchica 'Dentata'
Hedera colchica 'Sulphur Heart'

 

  • 'Sulphur Heart' – Jedna z najbardziej efektownych odmian bluszczu kolchidzkiego. Jej cechą charakterystyczną są duże liście o wyrazistych, żółto-zielonych przebarwieniach, które nadają roślinie unikalny wygląd. ‘Sulphur Heart’ doskonale sprawdza się na elewacjach budynków oraz jako roślina okrywowa. Nieco bardziej wrazliwa na mrozy niż odmiana ‘Dentata’.
  • 'Dentata' – Odmiana o wyjątkowo dużych, skórzastych, ciemnozielonych liściach. Tworzy gęste, zwarte pokrywy, co czyni ją doskonałą rośliną do stosowania jako osłona na płotach, murach czy skarpach. Dobrze znosi cień i jest bardzo odporna na niekorzystne warunki środowiskowe.
  • 'Dentata Variegata' –  Podobna do odmiany ‘Dentata’, ale jej liście mają dekoracyjne, nieregularne, kremowe obrzeżenia. Ta odmiana doskonale sprawdza się jako element rozjaśniający ciemniejsze zakątki ogrodu. Może być stosowana zarówno jako roślina okrywowa, jak i pnąca. Jest nieco bardziej wrażliwa na silne mrozy niż inne odmiany.

Wymagania uprawowe bluszczu kolchidzkiego

Bluszcz kolchidzki jest rośliną stosunkowo łatwą w uprawie, choć jego optymalny rozwój wymaga spełnienia kilku warunków:

  • Stanowisko – najlepiej rośnie w miejscach osłoniętych, półcienistych i cienistych.
  • Gleba – żyzna, próchnicza, przepuszczalna, o lekko kwaśnym do obojętnego odczynie.
  • Wilgotność – preferuje podłoże umiarkowanie wilgotne, ale dobrze znosi krótkotrwałe przesuszenie.
  • Podpory – jeżeli ma się piąć, trzeba zapewnić mu odpowiednie podpory, np. mury, pergole, płoty czy pnie drzew.

Zastosowanie bluszczu kolchidzkiego w ogrodzie

Bluszcz kolchidzki jest idealnym wyborem do różnych typów ogrodów.

Nowoczesne ogrody

Duże liście i intensywne kolory świetnie komponują się z minimalistycznym stylem. Przykładem może być zastosowanie ciemnozielonej odmiany Dentata do pokrycia prostokątnych paneli ogrodzeniowych czy niewielkich ścian. Takie geometryczne elementy, pokryte gęsto ciemnozieloną rośliną, w harmonijny sposób wprowadzą naturę do minimalistycznych ogrodów nie tracąc na nowoczesnym stylu.

 

Tradycyjne i wiejskie ogrody

Bluszcz kolchidzki nadaje się do tworzenia romantycznych, bujnych aranżacji na altanach i pergolach. Idealnie nadaje się do zakrywania brzydkich starych konstrukcji i budynków, nadając im lekkości i wprowadzając harmonię do ogrodu. Pokrycie ścian czy murów przydaje się nie tylko w przypadku konstrukcji, które chcemy ukryć. Bluszcz kolchidzki doskonale wzbogaci estetykę pięknych, starych elewacji z cegły, kamienia lub drewna nadając im wiejskiego lub tradycyjnego charakteru.

Ogrody cieniste

Bluszcz kolchidzki to roślina, która świetnie radzi sobie w cieniu i półcieniu, dzięki czemu może być wykorzystywana do zazieleniania miejsc, gdzie inne rośliny sobie nie radzą. Sprawdzi się jako roślina okrywowa między krzewami i drzewami. Wykorzystanie w tej roli odmian o ozdobnych przebarwieniach, np. Dentata Variegata lub Sulphur Heart dodatkowo "rozświetli" ciemne zakątki ogrodu i wprowadzi w nich kolor. Bluszcz kolchidzki z powodzeniem może być uprawiany na wystawie północnej.

 

Zastosowanie bluszczu kolchidzkiego w zieleni miejskiej

Bluszcz kolchidzki jest doskonałym wyborem do zazieleniania miast.

  • Przyrasta do 2 metrów rocznie
  • Chroni elewacje budynków – tworzy naturalną izolację, zmniejszając nagrzewanie się ścian latem i chroniąc je przed wilgocią zimą.
  • Pochłania zanieczyszczenia – pomaga redukować smog i kurz w przestrzeni miejskiej.
  • Jest odporny na warunki miejskie – dobrze znosi zanieczyszczone powietrze, wiatr i okresowe przesuszenia.
  • Może być stosowany jako roślina okrywowa – w parkach, na skwerach i w pasach zieleni przy drogach.
  • Zielone ściany na parkingach i osiedlach – stanowi świetne rozwiązanie dla projektantów miejskich przestrzeni, którzy chcą stworzyć estetyczne i ekologiczne otoczenie.
  • Bluszcz sprawdzi się przy tworzeniu wertykalnych ogrodów i “płaskich drzew” wszędzie tam gdzie nie ma miejsca na posadzenie innych roślin. Z powodzeniem może być sadzony w pojemnikach przy ścianach budynków i wysokich ogrodzeniach.

Bluszcz kolchidzki to efektowne, zimozielone pnącze, które znajduje szerokie zastosowanie zarówno w ogrodach prywatnych, jak i w przestrzeni miejskiej. Dzięki swoim dekoracyjnym liściom doskonale sprawdza się jako roślina okrywowa, elewacyjna oraz osłonowa. Przy odpowiedniej pielęgnacji i doborze stanowiska może stać się trwałym i estetycznym elementem zieleni. Warto docenić jego zdolność do tworzenia pięknych, naturalnych kompozycji w krajobrazie.